Commonwealth Writers’ Prize, przyznawana corocznie pisarzom z krajów Wspólnoty Brytyjskiej, powędrowała w tym roku do Aminatty Forny. Powieść „The Memory of Love”, zdobyła tę prestiżową nagrodę w kategorii najlepsza książka. Najlepszym tegorocznym debiutem okazała się powieść „A Man Melting” Nowozenlandczyka Craiga Cliffa. Akcja nagrodzonej powieści Aminatty Forny jest osadzona w powojennych realiach Sierra Leone. Autorka opisuje życie ludzi uwikłanych we wspomnienia, pokazując odwagę i determinację tych, którym udało się przeżyć koszmar wojny.
Przed Forną zaledwie czterech afrykańskich pisarzy zostało uhonorowanych tym wyróżnieniem: nigeryjski pisarz, Festus Iyayi, który otrzymał Commonwealth Writers’ Prize za książkę „Heroes”; noblista J. M. Coetzee, za „Hańbę”; Manu Herbstein z RPA, autor powieści „Ama: A Story of the Atlantic Slave Trade”, oraz Chimamanda Ngozi Adichie za powieść „Fioletowy hibiskus”.
Aminatta Forna
Aminatta Forna urodziła się 1964 r. w Szkocji, lecz dzieciństwo spędziła w Sierra Leone, skąd pochodzi jej ojciec. Obecnie mieszka w Lodynie. Forna jest pisarką, dziennikarką i producentką programów telewizyjnych dla BBC. Debiutowała w 2002 roku wspomnieniami „The Devil that Danced on the Water”, nominowanymi do Samuel Johnson Prize. Książka „Kamienie przodków”, która została wydana w Polsce w 2006 r. nakładem wydawnictwa W.A.B., także zdobyła wiele nominacji, m.in. do The International IMPAC Dublin Literary Award. Została też uznana przez renomowany amerykański dziennik The Washington Post za jedną z najważniejszych książek 2006 roku.
Autor: Aminatta Forna
Tytuł: The Memory of Love
Wydawca: Bloomsbury Publishing Inc.
Data wydania: 2010-04-01
Liczba stron: 445
ISBN: 978-1-4088-0424-7
Cena: 69,99 zł
Republika Południowej Afryki, rok 1994. Zbliżają się pierwsze demokratyczne wybory, a wraz z nimi oficjalny koniec apartheidu. To historyczne wydarzenie zbiega się z 40. urodzinami Lamberta, bohatera powieści Marlene van Niekerk, pt. „Triomf”, której akcja rozgrywa się w tytułowej dzielnicy Johannesburga. To niegdysiejsze czarne getto, Sophiatown, zostało zrównane z ziemią, by zrobić miejsce dla białej ludności. Białej hołoty. Takiej jak afrykanerska rodzina Benade: braci Popa i Treppie’go, siostry Mol i jej epileptycznego, głupkowatego syna Lamberta. W ich życiu trudno o jakikolwiek tryumf: bez wykształcenia, stałej pracy ani perspektyw na przyszłość wegetują i zabijają czas, uprzykrzając życie sobie i innym. Jedyne co mają, to samych siebie, a tylko pogarsza sprawę, gdyż umacnia ich kazirodczy związek. Zresztą do czasu.
„Triomf” nie jest lekturą ani lekką, ani łatwą. Przebrnięcie przez niemalże 500 stron, na których w drastyczny sposób opisane jest patologiczne zachowanie bohaterów, to ogromne wyzwanie dla wrażliwości i cierpliwości czytelnika. Warto jednak dotrwać do końca. Bo choć trudno utożsamić się z godnymi politowania, antypatycznymi postaciami o rasistowskich poglądach i prostackich manierach, fabuła stale trzyma w napięciu i każe śledzić przygotowania bohaterów do nadchodzących wydarzeń. Ciekawa narracja prowadzona jednocześnie przez cztery osoby pozwala od środka oglądać ich skrzywiony świat. Świat, który dzięki sporej dawce czarnego humoru, wydaje się nawet znośny.
Marlene Van Niekerk
Debiutancka powieść Van Niekerk ukazała się w RPA tuż po wyborach i wzbudziła wiele kontrowersji. Została jednak dostrzeżona przez krytyków i nagrodzona m.in. M-Net Prize oraz prestiżową nagrodą Noma za najlepszą książkę w Afryce. Marlene Van Niekerk, ur. w 1954 roku, jest absolwentką Uniwersytetu w Stellenbosch, RPA, i Uniwersytetu w Amsterdamie. Oprócz „Triomfu” ma na koncie kilka tomików wierszy i opowiadań oraz powieści: „Agaat” (znaną w wersji angielskiej pod tytułem „The Way of the Women”) i „Memorandum”, które zbierają same laury. Van Niekerk tworzy w języku afrikaans, ale doskonale posługuje się również językiem niderlandzkim, o czym mogłam się przekonać podczas odczytu, na którym zaprezentowała opowiadanie „De vriend” („Przyjaciel”) ze swojej najnowszej antologii pt. „De sneeuwslaper” („Śnieżny śpioch”).
Zalety powieści „Triomf” docenił również reżyser Michael Raeburn. Zrealizowana przez niego adaptacja pod tym samym tytułem została uznana w 2008 r. na międzynarodowym festiwalu filmowym w Durbanie za najlepszy film południowoafrykański. Oto jego fragmenty:
Tytuł: Triomf
Autor: Marlene van Niekerk
Wydawca: Muntinga B.V., Uitgeverij Maarten
Tłumaczenie: R. de Jong-Goossens
Rok wydania: 2008
ISBN: 9789041707253
Liczba stron: 479
Język: niderlandzki
Oprawa: miękka
Cena: 31 zł
Zambijka Ellen Banda-Aaku i Nigeryjczyk Pius Adesanmi zostali laureatami nagrody Penguin Prize for African Writing. Nagroda, która w tym roku została przyznana po raz pierwszy, ma na celu zwrócenie uwagi na różnorodność talentów pisarzy afrykańskich oraz przybliżenie ich twórczości, zarówno beletrystycznej jak i popularnonaukowej, szerszej publiczności. Każdy z laureatów otrzymał 50 000 randów (ok. 6.500 $) oraz propozycję opublikowania nagrodzonej książki przez wydawnictwo Penguin South Africa.
Pius Adesanmi – professor literatury na Uniwersytecie Carleton w Kanadzie – otrzymał nagrodę za zbiór esejów pt. „You’re Not a Country, Africa!”. Ellen Banda-Aaku została wyróżniona za powieść „Patchwork”. Banda-Aaku jest autorką książek dla dzieci oraz opowiadań, m.in. „Sozi’s Box”, które zostało uhonorowane nagrodą Commonwealth. Zwycięzców Penguin Prize for African Writing wyłoniono spośród 10 finalistów. Jednym z nich był Kenijczyk Mũkoma wa Ngũgĩ, o którym pisałam w styczniu.
Jak co roku na wiosnę jury przyznające nagrodę Caine Prize for African Writing ogłosiło listę 5 finalistów. O 10 000 £ i miesięczne stypendium na uniwersytecie Georgetown w Waszyngtonie ubiegają się: Kenijka Lily Mabura za opowiadanie „How Shall We Kill the Bishop?”; Zambijka, Namwali Serpell, autorka „Muzungu”; Olufemi Terry z Sierra Leone za „Stickfighting Days” oraz dwoje południowoafrykańskich pisarzy: Ken Harris za opowiadanie „The life of Worm” i Alex Smith za „Soulmates. Zwycięzca zostanie wyłoniony 5 lipca.
Caine Prize for African Writing, przyznawana za najlepsze opowiadanie, to jedna z najbardziej prestiżowych nagród literackich na kontynencie afrykańskim, porównywana do Booker Prize. Jej zdobycie przynosi laureatowi sławę i zainteresowanie mediów. W ubiegłych latach przekonali się o tym m.in. Binyavanga Wainaina, Helion Habila i Brian Chikwava. Pod koniec zeszłego roku, z okazji 10-lecia ustanowienia nagrody, ukazał się zbiór opowiadań wyróżnionych w latach 2000-2009. To jubileuszowe wydanie zawiera także fragmenty utworów napisanych przez laureatów Booker Prize: Bena Okri, Nadine Gordimer i J.M Coetzee’a.
Tytuł: Ten Years of the Caine Prize for African Writing
Autorzy: L. Aboulela, H. Habila, B. Wainaina, Y. A. Owuor, B. Chikwava, S.A. Afolabi, M. Watson, M. Arac de Nyeko, H. Rose-Innes, EC Osundu
Rok wydania: 2009
Cena: 9,99 £
Liczba stron: 228
ISBN 190652324X
ISBN-13 9781906523244
Oprawa: twarda
Wydawca: New Internationalist Publications (Oxford, UK)
Wymiary: 21 cm x 14.8 cm
Nagroda Caine Prize for African Writing, zwana „afrykańskim Bookerem”, jest uznawana za jedną z najbardziej prestiżowych nagród literackich w Afryce. Przyznawana za najlepsze opowiadanie napisane w języku angielskim, obchodzi w tym roku swój dziesiąty jubileusz.
Spośród 122 opowiadań nadesłanych przez autorów z 12 krajów wyłoniono 5 finalistów:
- Mamle Kabu (Ghana) – „The End of Skill”;
- Parselelo Kantai (Kenia) – „You Wreck Her”;
- Alistair Morgan (RPA) – „Icebergs”;
- EC Osondu (Nigeria) – „Waiting”;
- Mukoma wa Ngugi (Kenia) – „How Kamau wa Mwangi Escaped into Exile”.
Zwycięzca zostanie ogłoszony 6 lipca i oprócz prestiżowej nagrody otrzyma również 10 000 £.
W ubiegłym roku nagrodę Caine Prize zdobyła Henrietta Rose-Innes z Południowej Afryki za opowiadanie „Poison” opublikowane w antologii „Africa Pens”.
Poprzednimi laureatami byli między innymi Ugandyjka Monica Arac de Nyeko i Brian Chikwava z Zimbabwe, który właśnie wydał swoją pierwszą powieść pt. „Harare North”.
Dla tych, którzy lubią nigeryjską pisarkę Chimamandę Ngozi Adichie, mam dwie dobre wiadomości. Pierwsza: już niebawem ukaże się jej najnowszy zbiór opowiadań. Druga dobra informacja dotyczy polskiego wydania powieści „Half of a Yellow Sun”, o której niedawno pisałam.
Zbiór opowiadań „The Thing Around Your Neck” ma zostać wydany w kwietniu w Wielkiej Brytanii nakładem wydawnictwa Fourth Estate, a w Stanach Zjednoczonych opublikuje go dwa miesiące później wydawnictwo Knopf. Antologia zawiera 12 opowiadań, m.in. „A Private Experience”, w którym studentka medycyny Chika chroni się przed zamieszkami w sklepie wraz z biedną kobietą Hausa. Wiara i godność zmuszają Muzułmankę do stawienia czoła rzeczywistości i głęboko skrywanym obawom. W opowiadaniu „Tomorrow Is Too Far” kobieta odkrywa straszliwą tajemnicę otaczającą śmierć jej brata. Bohaterka historii pt. „Imitation” dowiaduje się, że jej mąż mieszkający w Lagos, sprowadził do ich domu swoją kochankę. Natomiast tytułowa opowieść opisuje bolesną samotność nigeryjskiej dziewczyny, dla której życie w Ameryce okazało się dalekie od oczekiwań. Gdy się zakochuje, jej marzenia prawie się spełniają, lecz śmierć w kraju rodzinnym zmusza ją do ich zweryfikowania.
W Polsce Adichie znana jest dzięki swojej debiutanckiej powieści „Fioletowy hibiskus”. Już niedługo polscy czytelnicy będą mogli poznać jej drugą powieść – „Half of a Yellow Sun”. Śląskie wydawnictwo Sonia Draga zapowiada bowiem, że w maju wyda polską wersję. Przekład będzie nosił tytuł „Połówka żółtego słońca”.
Niespełna 32-letnia Chimamanda zdobyła już sławę i uznanie na całym świecie. Jest m.in. laureatką nagrody Commonwealth Writers’ Prize i Orange Prize. W ubiegłym roku Fundacja MacArthur przyznała jej stypendium w wysokości 500 tysięcy dolarów, uznając ją za „wielce obiecującą pisarkę”. W styczniu Adichie dodała kolejną prestiżową nagrodę literacką do swojej kolekcji – Nonino International Prize.
XVII-wieczny kościół Nieuwe Kerk w centrum Hagi zamienił się na cztery dni w miejsce odczytów, dyskusji i spotkań z miłośnikami literatury. Na Międzynarodowy Festiwal Literacki Winternachten przybyło do Holandii ponad 80 pisarzy, artystów i muzyków z różnych zakątków świata, między innymi Amitav Ghosh, Alain de Botton, Naima el Bezaz, Perihan Magden oraz gość specjalny – somalijski pisarz Nuruddin Farah.
Podczas otwierającego festiwal wykładu na temat emigracji i tożsamości Farah opowiadał o swoim wieloletnim pobycie na obczyźnie i więzi łączącej go z pogrążoną w chaosie Somalią. W rozmowie z belgijską pisarką Kristien Hemmerechts wspominał też swoje pierwsze próby literackie. Jako młody chłopiec był wielokrotnie wysyłany przez swoją matkę, tworzącą poezję ustną, by dostarczyć zamówione wiersze. Uczył się ich na pamięć, a po drodze, dla zabawy, po swojemu je przerabiał.
Farah, urodzony w 1945 r. w byłej kolonii włoskiej, jest jednym z najpoważniejszych kandydatów do literackiej nagrody Nobla. Autor dwóch trylogii: „Variations on the Theme of an African Dictatorship” i „Blood in the Sun” pracuje obecnie nad ostatnią, częścią trzeciej trylogii, w której skład wchodzą powieści „Links” i „Knots”. Jego powieść „Maps” (której recenzję można przeczytać tutaj) z 1986 roku, rozpoczynająca trylogię „Blood in the Sun”, znajduje się na liście 100 najlepszych książek afrykańskich XX w.
Nuruddin Farah, znany jako obrońca praw kobiet, jest także aktywnie zaangażowany w proces pokojowy i negocjacje z somalijskimi piratami.
Laureatami pierwszej afrykańskiej edycji nagrody Grinzane Cavour zostali Ngugi wa Thiong’o z Kenii, Nigeryjczyk Ben Okri oraz pochodzący z Angoli Ondjaki.
Ngugi wa Thiong’o, wybitny powieściopisarz i dramaturg, autor m.in. „Wizard of the Crow”, został uhonorowany w kategorii African Heritage Prize. Ben Okri, który w 1991 r. otrzymał nagrodę Booker Prize za „Drogę bez dna”, dostał African Mainstream Prize. Jego ostatnia powieść „Starbook”, podobnie jak poprzednie dzieła, jest utrzymana w konwencji magicznego realizmu. Ondjaki (właściwie Ndalu de Almeida) poeta, prozaik i scenarzysta tworzący w języku portugalskim został wyróżniony w kategorii Young Writer Prize. Jego wiersze w przekładzie Michała Lipszyca można znaleźć w tegorocznym wydaniu „Literatury na świecie”. 25 sierpnia miała miejsce premiera „Avô Dezanove e o Segredo do Soviético”, najnowszej powieści Ondjakiego w języku portugalskim.
Uroczystość wręczenia nagrody, która odbyła się w stolicy Etiopii, Addis Abebie, poprzedził kongres zatytułowany „Time for Africa. The Kaleidoscope of African Literature”.
Włoska nagroda Grinzane Cavour została ustanowiona w 1982 r. z zamiarem zachęcenia młodych ludzi do czytania literatury. Jest przyznawana zgodnie z werdyktem jury złożonego z dwóch zespołów: pisarzy i krytyków oraz młodzieży szkół średnich. Nagrodę tę otrzymali do tej pory między innymi: Nadine Gordimer, Wole Soyinka, Mario Vargas Llosa, Jose Saramago, Günter Grass, Paulo Coelho i Ryszard Kapuściński.
Afrykańska edycja nagrody Grinzane Cavour, czyli Grinzane Cavour for Africa została zainicjowana przez Włoskie Ministerstwo Spraw Zagranicznych i Komisji Gospodarczej ds. Afryki (UNECA). Będzie ona wręczana co roku w innym kraju afrykańskim. Jej celem jest uhonorowanie pisarzy afrykańskich o światowej renomie, a także promowanie młodych, początkujących autorów.
Już po raz 11. w stolicy Kenii, Nairobi, odbędą się Międzynarodowe Targi Książki, jedna z najważniejszych imprez promujących ideę czytelnictwa w kraju. Tegoroczne targi zostaną zorganizowane przez Kenya Publishers Associationw dniach 24-28 września w nowoczesnym centrum konferencyjno-handlowym Sarit Centre w dzielnicy Westlands.
Na kenijskim rynku wydawniczym od wielu lat prym wiodą duże wydawnictwa o ugruntowanej pozycji, które specjalizują się w publikowaniu podręczników szkolnych i poradników, stanowiących najbardziej lukratywny segment rynku. Ich dominacja stała się jeszcze bardziej widoczna po wprowadzeniu bezpłatnego nauczania na poziomie podstawowym. Jednakże tendencja ta powoli ulega zmianie, głównie za sprawą małych, niezależnych wydawnictw, popularyzujących literaturę piękną. Znajdzie to odzwierciedlenie w tegorocznych targach książki, których tematem przewodnim jest „Celebrating Diversity”. Do większej różnorodności literackiej imprezy przyczyni się między innymi Storymoja, młoda firma wydawnicza. Jej dyrektorem jest kenijska pisarka Muthoni Garland, która w 2006 roku została nominowana do Caine Prize za opowiadanie Tracking the Scent of My Mother.
Jedenastej edycji Targów Książki będzie towarzyszył bogaty program imprez kulturalnych, m.in. warsztaty, seminaria, prezentacje nowości wydawniczych i dyskusje branżowe.
Podczas targów zostanie też wręczona nagroda literacka im. Wahome Mutahi. Mutahi był jednym z najpopularniejszych kenijskich dziennikarzy i pisarzy humorystów, publikującym swoje teksty na łamach The Daily Nation. Nagroda jego imienia, przyznawana raz na dwa lata, stanowi wyróżnienie dla pisarzy wykazujących się poczuciem humoru. W 2006 roku nagrodę tę otrzymał Onduko bw’Atebe za swoją debiutancką powieść Verdict of Death. Inspirację czerpał z więzienia, do którego trafił na cztery dni za podwiezienie podejrzanego o kradzież. Historie zasłyszane od współwięźniów stały się osnową powieści.
