Czas na literackiego Nobla dla afrykańskiego pisarza?

Tradycyjnie w jeden z październikowych czwartków, czyli już za około miesiąc, poznamy laureata literackiej nagrody Nobla. Ponieważ Szwedzka Akademia nie ogłasza listy nominowanych autorów, pozostają jedynie spekulacje. Dlatego pod koniec sierpnia największe firmy bukmacherskie zaczynają przyjmowanie zakładów. Jak wyglądają szanse pisarzy afrykańskich? W tegorocznym rankingu Ladbrokes, której typy uważa się za najbardziej wiarygodne, najwyżej z afrykańskich autorów, na miejscu 17., znajduje się Ngugi wa Thiong'o. Tuż za nim plasują się Chinua Achebe (18) i Assia Djebar (19), a nieco dalej Nuruddin Farah (28), którzy od lat są wymieniani jako kandydaci do Nobla. W tegorocznym zestawieniu pojawiły się również trzy nowe nazwiska: Chimamanda Ngozi Adichie, Ben Okri oraz Leila Aboulela. 

Leila Aboulela

Chimamanda Ngozi Adichie

Co ciekawe, według notowań Unibet i Nicerodds z afrykańskich pisarzy szanse mają wyłącznie Adichie i Aboulela. Choć obie autorki w pełni zasługują na uznanie, ich dorobek jest zbyt skromny, by móc rywalizować o tę najważniejszą nagrodę. Nigeryjka Chimamanda Ngozi Adichie ma na swoim koncie 2 powieści: Fioletowy Hibiskus i Połówka żółtego słońca oraz zbiór opowiadań To coś na Twojej szyi. Z kolei pochodząca z Sudanu Leila Aboulela wydała 3 powieści: Arabska pieśń, Minaret i Tłumaczka oraz opowiadania Coloured Lights. 

Na tym tle, z 11 powieściami, znacznie lepiej wypada Nigeryjczyk Ben Okri, zdobywca m.in. Commonwealth Writers Prize i Booker Prize za powieść Droga bez dna oraz Assia Djebar z Algierii, również autorka 11 powieści, esejów i zbiorów poezji oraz laureatka nagrody Neustadt.

Assia Djebar

Ben Okri

Nuruddin Farah 

Wydaje się, że gdyby członkowie Akademii mieliby nagrodzić w tym roku pisarza afrykańskiego, ich wybór prawdopodobnie ograniczyłby się do trzech nazwisk: Achebe, Farah i wa Thiong'o. Każdy z nich ma imponujący dorobek literacki i niezwykły życiorys. Ich szanse mogą się jeszcze zwiększyć, ponieważ wszyscy trzej zaplanowali na ten rok wydanie swoich najnowszych książek. Kilka dni temu Somalijczyk Nuruddin Farah zaprezentował powieść Crossbones, stanowiącą ostatnią część trylogii, w której skład wchodzą jeszcze Links i Knots.

Chinua Achebe

Wkrótce mają się także pojawić długo oczekiwane wspomnienia z wojny biafrańskiej Chinuy Achebego There Was A Country oraz ciąg dalszy pamiętników Kenijczyka Ngugiego wa Thiong’o In the House of the Interpreter. 

Mając jeszcze w pamięci rewelacyjną powieść Thiong’o Wizard of the Crow i będąc świeżo po lekturze pierwszej część jego wspomnień Dreams in a Time of War: a Childhood Memoir, nie zdziwiłabym się, gdyby literacka nagroda Nobla po raz pierwszy powędrowała do Kenii.

Ngugi wa Thiong’o

Afrykańska edycja nagrody literackiej Grinzane Cavour

Laureatami pierwszej afrykańskiej edycji nagrody Grinzane Cavour zostali Ngugi wa Thiong’o z Kenii, Nigeryjczyk Ben Okri oraz pochodzący z Angoli Ondjaki.

Ngugi wa Thiong’o, wybitny powieściopisarz i dramaturg, autor m.in. „Wizard of the Crow”, został uhonorowany w kategorii African Heritage Prize.  Ben Okri, który w 1991 r. otrzymał nagrodę Booker Prize za „Drogę bez dna”, dostał African Mainstream Prize. Jego ostatnia powieść „Starbook”, podobnie jak poprzednie dzieła, jest utrzymana w konwencji magicznego realizmu. Ondjaki (właściwie Ndalu de Almeida) poeta, prozaik i scenarzysta tworzący w języku portugalskim został wyróżniony w kategorii Young Writer Prize. Jego wiersze w przekładzie Michała Lipszyca można znaleźć w tegorocznym wydaniu „Literatury na świecie”. 25 sierpnia miała miejsce premiera „Avô Dezanove e o Segredo do Soviético”, najnowszej powieści Ondjakiego w języku portugalskim.

Uroczystość wręczenia nagrody, która odbyła się w stolicy Etiopii, Addis Abebie, poprzedził kongres zatytułowany „Time for Africa. The Kaleidoscope of African Literature”.

Włoska nagroda Grinzane Cavour została ustanowiona w 1982 r. z zamiarem zachęcenia młodych ludzi do czytania literatury. Jest przyznawana zgodnie z werdyktem jury złożonego z dwóch zespołów: pisarzy i krytyków oraz młodzieży szkół średnich. Nagrodę tę otrzymali do tej pory między innymi: Nadine Gordimer, Wole Soyinka, Mario Vargas Llosa, Jose Saramago, Günter Grass, Paulo Coelho i Ryszard Kapuściński.

Afrykańska edycja nagrody Grinzane Cavour, czyli Grinzane Cavour for Africa została zainicjowana przez Włoskie Ministerstwo Spraw Zagranicznych i Komisji Gospodarczej ds. Afryki (UNECA). Będzie ona wręczana co roku w innym kraju afrykańskim. Jej celem jest uhonorowanie pisarzy afrykańskich o światowej renomie, a także promowanie młodych, początkujących autorów.