Skazani na życie pod ziemią

Wprawdzie Afryka Północna jest bliższa kulturowo krajom Bliskiego Wschodu niż Afryki Subsaharyjskiej, jednak warto zapoznać się z powstającą tam literaturą, aby mieć pełniejszy obraz zjawisk literackich zachodzących na kontynencie afrykańskim.

Jednym z najciekawszych pisarzy maghrebskiego kręgu kulturowego jest Tahar Ben Jelloun – Marokańczyk tworzący w języku francuskim. Jego powieść „To oślepiające nieobecne światło” ukazała się w 2008 roku nakładem wydawnictwa Karakter.

Tahar Ben Jelloun 

Historia opowiedziana przez Jellouna przeraża, a uczucie to potęguje fakt, że jest oparta na autentycznych wydarzeniach opowiedzianych pisarzowi przez Aziza Binebine’a. Po nieudanym zamachu stanu na króla Maroka, Hassana II, w 1971 roku głowny bohater powieści trafił wraz z innymi żołnierzami do podziemnego więzienia Tazmamart. W nieprzeniknionej ciemności i w ciasnocie nie pozwalającej na wyprostowanie się, dzień po dniu rozgrywał się dramat 23 więźniów. Przez 18 lat toczyli oni walkę ze śmiercią, z bólem, z zimnem, z chorobami i ze skorpionami. A przede wszystkim z własnymi myślami i uczuciami – z nienawiścią i nadzieją, które zatruwały ich ciała i dusze. Choć śmierć nadchodziła powoli, była, jak na ironię, jedynym powodem do radości dla pozostałych przy życiu więźniów, gdyż podczas pogrzebu mogli się przez chwilę napawać światłem dziennym.

Salimowi, głównemu bohaterowi i narratorowi powieści, udało się przeżyć, bo uczucia zastąpił medytacją i modlitwą, a czas wypełniał cytowaniem dzieł literackich i opowiadaniem filmów towarzyszom niedoli. Żył w świecie wyobraźni bardziej realistycznym od rzeczywistości, w którym mógł na krótko oderwać się od obolałego ciała.

Mimo naturalistycznych opisów cierpienia i śmierci lektura wzrusza i sprawia przyjemność. I ma, wbrew pozorom, optymistyczną wymowę. Ukazuje siłę islamu, budzi nadzieję i każe wierzyć, że nie każdego da się upodlić i odrzeć z resztek godności. Duża w tym zasługa pięknego stylu pisarza, który doskonale opisuje rzeczy nie do opisania.

Fragment książki można przeczytać na stronie internetowej wydawnictwa Karakter.

Zdjęcia pochodzą ze strony wydawnictwa Karakter oraz http://www.casafree.com/modules/xcgal/displayimage.php?pid=2943

Tytuł: To oślepiające, nieobecne światło (Cette aveuglante absence de lumière)
Autor: Tahar Ben Jelloun
Przekład: Małgorzata Szczurek
Data wydania: 2008
Liczba stron: 276
Rozmiar: 120×195 mm
ISBN: 9788392736615
Oprawa: cienka
Cena: 23 zł
Wydawca: Karakter